Czy kiedykolwiek zadawaliście sobie następujące pytanie: Dlaczego kości i wszystkie inne tkanki naszego ciała posiadają zdolność do regeneracji, a zęby są temu procesowi oporne?
Dlaczego na całym świecie istnieją przykłady odizolowanych od cywilizacji kultur, których przedstawiciele nie mają problemów z zębami, a wszystko to mimo braku dostępu do nowoczesnej stomatologii? Ci ludzie nie wiedzą co to szczoteczka lub pasta do zębów, a mimo to nie narzekają na ubytki i próchnicę.
Badania Westona A. Price
Przywołane wyżej zagadnienia związane są bezpośrednio z wynikami badań dr Westona A. Price. Były one tym bardziej zaskakujące, gdy okazało się, że wraz z odejściem od tradycyjnej diety przedstawiciele tych samych kultur plemiennych zaczynali cierpieć na próchnicę równie często, co ludzie cywilizowani. Inaczej rzecz ujmując – to nie genetyka była głównym czynnikiem decydującym o odporności na ubytki.
Innego ważnego dokonania na polu wiedzy o przyczynach powstawania próchnicy dokonał Sir Edward Mellanby. Znakomity brytyjski fizjolog nie tylko odkrył witaminę D, lecz także opisał rolę jej niedoboru w procesie powstawania krzywicy kości. Mellanby poszedł za ciosem i poddał wnikliwym badaniom także procesy związane z tworzeniem się zębów. Okazało się, że struktura zębów jest kształtowana już w wieku dziecięcym, przy czym słabo uformowane zęby są znacznie bardziej podatne na ubytki w wieku dorosłym.
Był to moment przełomowy- wówczas po raz pierwszy nauka zdała sobie sprawę, że dieta i składniki odżywcze mają istotne znaczenie dla kondycji naszych zębów. Określono wówczas trzy główne czynniki sprawcze, wpływające na zdrowie w obrębie jamy ustnej:
- odpowiednia ilość i jakości składników mineralnych w diecie
- wystarczająca zawartość witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: (A, D, E, K)
- odpowiednia ich przyswajalność
Co ciekawe okazało się, że o przyswajalności witamin i minerałów w dużej mierze decyduje obecność kwasu fitynowego oraz ilość spożywanego cukru.
Czym jest kwas fitynowy?
Kwas fitynowy jest jedną z występujących naturalnie form fosforu, bardzo często spotykaną w tkankach roślinnych, takich jak np ziarna zbóż, orzechy, nasiona i rośliny strączkowe. Fosfor w tej postaci występuje także w warzywach i owocach, jednak w znacząco mniejszych ilościach.
Dla ludzi i zwierząt kwas fitynowy nie jest szczególnie dostępną formą fosforu. Nasz organizm w sposób naturalny przekształca go w tzw fityniany, związki niewchłanialne lecz mające niekorzystną dla naszego zdrowia tendencję do pobierania wapnia z organizmu.
Badania wykazały, że dieta bogata w kwas fitynowy nie tylko wypłukuje wapń z organizmu, lecz także poważnie ogranicza wchłanianie cennych witamin i minerałów.
Należy przy tym uwzględnić również problemy stwarzane przez przemysłową uprawę roślin, przede wszystkim stosowanie na masowa skalę nawozów sztucznych o wysokiej zawartości fosforu. W praktyce oznacza jeszcze wyższe stężenie kwasu fitynowego w żywności.
Co mówią badania?
Badania wykazały, że ludzie których dieta bogata jest w produkty o wysokiej zawartości kwasu fitynowego, znacznie częściej dotknięci są próchnicą zębów a także osteoporozą.
Wysoki poziom fitynianów blokuje wchłanianie wielu cennych minerałów, co jest szczególnie niekorzystne w przypadku osób, których dieta z rożnych przyczyn i tak jest w nie uboga. Nasz organizm posiada duże zdolności adaptacyjne, dlatego też w sytuacji występowania niedoborów minerałów i witamin w diecie, organizm dorosłego człowieka jest w stanie funkcjonować w warunkach niedożywienia. Inaczej jest u dzieci – dieta bogata w fityny wywołuje znaczące niedobory wapnia i fosforu, co skutkuje słabym tempem wzrostu kości, krzywicą i rozwojem próchnicy zębów. Zjawiska te nasilają się wraz z towarzyszącym im często niedoborem witaminy D.
Remineralizacja jest możliwa?
Nie jest tajemnicą, że współczesna dieta opiera się w dużej mierze na produktach zbożowych, dodatkowo bogata jest w cukier pod różnymi postaciami oraz tłuszcze. Okazuje się jednak, że nasze zęby posiadają zdolność do regeneracji w procesie zwanym remineralizacją. Wyspecjalizowane komórki w głębokich warstwach są w stanie zapoczątkować proces odtwarzania się uszkodzonej zębiny, czyli zewnętrznej warstwy zęba. To z kolei umożliwia regenerację szkliwa. Podobny proces zachodzi w naszych kościach i jego tempo silnie skorelowane jest z ilością minerałów i ograniczeniem spożycia produktów bogatych w kwas fitynowy w naszej diecie.
ciąg dalszy: CZY ZĘBY MOŻNA ZREMINERALIZOWAĆ? CZĘŚĆ 2