Kurkuma zajmuje jedno z pierwszych miejsc na liście pokarmów o potwierdzonych badaniami właściwościach prozdrowotnych. Istnieje długa lista dowodów na dobroczynny wpływ „indyjskiego szafranu” na organizm człowieka.
Składnikiem nadającym popularnej przyprawie curry jej żółty kolor jest kurkuma. Ostryż a także inne rośliny z rodziny imbirowatych używane były w Indiach i innych krajach Azjatyckich od tysięcy lat. W Ajurwedzie, tradycyjnej medycynie indyjskiej z powodzeniem wykorzystywano lecznicze właściwości kłącza kurkumy.
Nauka stosunkowo niedawno przyjrzała się bliżej prozdrowotnym właściwościom ostryżu.
Po pierwsze kurkumina
Badania wykazały istnienie szeregu związków leczniczych zwanych kurkuminoidami, z których najbardziej znanym jest kurkumina. Posiada ona silne właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające. Zawartość kurkuminy w kurkumie wynosi około 3 %, dlatego w lecznictwie dość powszechnie stosuje się ekstrakty. Kurkumina jest stosunkowo słabo przyswajana jest przez organizm, dlatego zazwyczaj stosuje się ją z czarnym pieprzem zawierającym piperynę- aktywny składnik poprawiający wchłanianie wielu substancji. Inną ważną właściwością kurkuminy jest jej rozpuszczalność w tłuszczach, dlatego doradza się jej przyjmowanie wraz z posiłkiem zawierającym tłuszcze.
Pamiętajmy jednak, że kurkumina nie jest jedynym składnikiem aktywnym kurkumy. Ostryż zawiera także min. olejki eteryczne, fenyloalkany – gingerole i szogaole oraz kwas ferulowy.
1. Kurkumina i jej silne właściwości przeciwzapalne
Stan zapalny jest naturalną reakcją organizmu na pojawienie się zagrożenia z postaci bakterii czy wirusów. Krótkie zapalenie mobilizuje układ odpornościowy do walki z infekcjami. Jednak długotrwały stan zapalny może stać się poważnym problemem. Organizm zamiast atakować obce patogeny, zaczyna uszkadzać własne tkanki. Przewlekły stan zapalny o niskim nasileniu uważany jest za główna przyczynę powstawania wielu chorób cywilizacyjnych, takich jak schorzenia serca, nowotwory czy stany zwyrodnieniowe.
Substancje zdolne do zwalczania stanów zapalnych są tak ważne są dla naszego zdrowia , ponieważ w dalszej konsekwencji mogą zapobiegać powstawaniu wielu groźnych chorób.
I tu na scenę wkracza główny bohater naszego tekstu, czyli kurkumina. Badania wykazały, że jej właściwości przeciwzapalne są porównywalne z niektórymi syntetycznymi lekami . Mechanizm działania kurkuminy polega na blokowaniu kompleksu białkowego NF-kB, aktywującego w komórkach geny wywołującego zapalenie. Tym samym kurkumina jest w stanie zwalczać procesy zapalne na poziomie molekularnym.
2. Kurkuma wykazuje działanie antyoksydacyjne
Uszkodzenia wywołane wolnymi rodnikami nie bez powodu uważane są za jedną z głównych przyczyn powstawania chorób cywilizacyjnych a także procesów starzenia się organizmu. Rodniki tlenowe wchodzą w reakcje z tkankami naszego ciała, często je uszkadzając. Kurkumina ma niezwykłą zdolność do neutralizowania wolnych rodników. Gdyby tego było mało, kurkumina stymuluje aktywność naturalnie występujących w ludzkim organizmie enzymów antyoksydacyjnych. Mamy tu do czynienia z dwutorowym mechanizmem – z jednej strony kurkumina neutralizuje wolne rodniki z drugiej zaś stymuluje organizm do produkcji własnych antyutleniaczy.
3. Kurkumina zwiększa poziom BDNF – neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego
Niegdyś uważano, że – poza okresem dzieciństwa -neurony nie są w stanie tworzyć między sobą nowych połączeń. Dziś wiemy, że nie tylko posiadają takie zdolności, lecz także w określonych obszarach mózgu mogą się reprodukować. Jednym z głównych czynników stymulujących ten proces jest czynnik neurotroficzny (BDNF). Białko to działa na wybrane neurony ośrodkowego oraz obwodowego układu nerwowego ochraniając istniejące już neurony. Sprzyja również powstawaniu i różnicowaniu się nowych neuronów i synaps.
Badania potwierdzają, że u osób starszych z wyższym poziomem BDNF obserwuje niższe tempo procesu utraty pamięci oraz funkcji kognitywnych wraz z wiekiem w porównaniu z osobami o niskim poziomie tego białka. Wiele powszechnie występujących schorzeń jak depresja czy choroba Alzheimera wiąże się pośrednio lub bezpośrednio ze zmniejszaniem poziomu BDNF w mózgu.
Badania wykazały, że kurkumina może zwiększać poziom BDNF i tym samym przyczyniać się do opóźniania lub nawet odwracania wielu chorób związanych z naturalnym procesem starzenia się. Stabilny poziom BNDF wpływa także na naszą zdolność do uczenia się i zapamiętywania.
Bibliografia:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5664031/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3535097/