Wyobraźmy sobie napój o właściwościach pobudzających kawy lub yerba mate, przynoszący jednocześnie skupienie i przyjemne odprężenie. Czy to w ogóle możliwe? Okazuje się, że tak.
Wszystkie z wyżej wymienionych właściwości posiada Ilex Guayusa.
Guayusa pochodzi z dziewiczych lasów deszczowych Ekwadoru i jest ulubionym napojem miejscowych Indian z plemion Kichwa i Jivaro. Jak wiele południowoamerykańskich roślin bogata jest w kofeinę, która odpowiada za efekt stymulujący napoju. Jednak Guayusa zawiera w sobie dużo więcej aktywnych substancji, wykazujących działanie prozdrowotne.
Antyoksydanty
Badania wykazały, że Guayusa jest niezwykle bogata w antyoksydanty. Średnio zawiera ich aż 50 % więcej w porównaniu do zielonej herbaty. Przeciwutleniacze są niezwykle ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, wpływają min. na tempo starzenia się narządów i skóry, zapobiegają rozwojowi nowotworów, schorzeń układu krążenia a także chorób neurodegeneracyjnych (Parkinson, Alzhaimer).
Badanie przeprowadzone w roku 2017 potwierdziło, że najwięcej antyoksydantów zawierają świeże liście rośliny a następnie te blanszowane. Suszenie guayusy odbywa się przy użyciu metod naturalnych, nie stosuje się do tego celu dymu jak w przypadku yerba mate.
Cenne witaminy i minerały
Guayusa zawiera też wiele witamin i minerałów, są to przede wszystkim wapń,magnez, potas, cynk, chrom a także witaminy z grup C i D.
Cynk wspiera układ odpornościowy, utrzymuje skórę w dobrej kondycji, wspomaga funkcje seksualne mężczyzn. Chrom jest niezwykle ważny ze względu na zdolność do kontrolowania poziomu glukozy we krwi.
Potas i magnez to podstawowe obok sodu elektrolity, bez których nasz organizm nie może funkcjonować. Witamina D nie bez powodu zwana jest witaminą słońca. Jej odpowiednio wysoki poziom wspiera nasze dobre samopoczucie, układ immunologiczny, wpływa na utrzymanie prawidłowej wagi a także zdrowych kości i zębów.
Guayusa jako naturalne źródło kofeiny
Obficie występująca w guayusie kofeina odpowiada za energetyzujące i pobudzające właściwości naparu. W odbiorze wielu konsumentów napój pozytywnie wpływa na nastrój, wywołuje także efekt skupienia a wszystko to bez nieprzyjemnego „afterdropu”.
Efekt pobudzenia jest bardziej stopniowy w porównaniu do kawy i mate, co prawdopodobnie związane jest ze stopniowym wchłanianiem kofeiny do krwioobiegu, za co odpowiada występująca w guayusie teanina.
Zawarta w guayusie kofeina wpływa także na tempo procesów metabolicznych.
Napar wykazuje też łagodne działanie diuretyczne (moczopędne).
Teobromina
Kolejnym bogactwem guayusy jest zawarta w niej teobromina. Jej dobroczynne działanie odczuł każdy miłośnik czekolady. Teobromina poprawia nastrój i koncentrację, niweluje zmęczenie psychiczne i jak wykazały liczne badania – wpływa pozytywnie na funkcje poznawcze (kognitywne).
Gdyby tego było mało, substancja ta obniża ciśnienie krwi, wykazuje działanie przeciwzapalne, wzmacnia szkliwo zębów a nawet wpływa na poziom holesterolu HDL.
Teofilina
Guayusa zawiera teofilinę, organiczny związek z grupy alkaloidów, stosowany przy leczeniu chorób dróg oddechowych. Teofilina rozszerza naczynia krwionośne oskrzeli przez co zmniejsza duszności i ułatwia oddychanie.
Wykazuje także działanie moczopędne i rozkurczające.
Karetonoidy – luteina
Jak wiadomo luteina wpływa pozytywnie na wzrok, jednak najnowsze badania wykazały, że wspiera także funkcje poznawcze, słuch a także potencjalnie chroni przed miażdżycą.
Polifenole, flawonoidy i saponiny
Wszystkie trzy wymienione rodzaje związków roślinnych występujących w Guayusie wywierają bardzo korzystne działanie przeciwutleniające na organizm.
Polifenole zmniejszają stan zapalny i mogą pomóc w zapobieganiu i leczeniu niektórych chorób przewlekłych. Ponadto zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia otyłości. Pomagają także chronić przed chorobami neurodegeneracyjnymi, nowotworom i osteoporozie.
Flawonoidy mogą pomóc złagodzić objawy alergii (poprzez hamowanie uwalniania histaminy). Flawonoidy chronią również przed chorobami serca , rakiem oraz wykazują działanie przeciwwirusowe.
Saponiny działają przeciwzapalnie, zmniejszają ryzyko nowotworów, wzmacniają układ odpornościowy i mogą stabilizować poziom cholesterolu.
Coś na relaks: L-teanina
L-teanina to aminokwas znany ze swojego relaksującego działania. Obecność tej substancji równoważy stymulujący efekt kofeiny. Inaczej rzecz ujmując – pijąc guayusę nie doświadczymy charakterystycznego dla kawy „zjazdu” lub „afterdropu”.
Przyjmowanie l-teaniny, w szczególności z kofeiną może przyczyniać się do poprawy funkcji kognitywnych i zdolności do nauki. Badania wykazały także, że substancja ta zmniejsza lęk, ale także obniża ciśnienie krwi u osób dorosłych z wysokim poziomem stresu.
Inne korzyści zdrowotne związane z przyjmowaniem teaniny obejmują działanie przeciwnowotworowe, przeciwcukrzycowe, przeciwnadciśnieniowe i przeciwstresowe. Ponadto ma zdolność wspierania organizmu w walce z chorobami sercowo-naczyniowymi i mózgowo-naczyniowymi.
Oprócz L-teaniny, Guayusa zawiera wiele innych podstawowych aminokwasów.
Jak przygotować Guayusę?
Najprostszy sposób to zalanie wrzątkiem 2 łyżeczek suszu w szklance lub kubku, podobnie jak robimy o zaparzając herbatę.
Tradycyjny sposób parzenia guayusy polega na gotowaniu 2-4 łyżeczek suszu w litrze wody przez około 10 minut. Następnie pozostawiamy napar na 5-10 minut, by „naciągnął” i nabrał mocy. Tak przygotowany napój wykazuje pełne spektrum swoich właściwości.
Guayusa ma przyjemny, łagodnie ziołowy smak z wyczuwalną słodkawą nutą.
Bibliografia:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6265843/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0378874191901568
https://www.researchgate.net/publication/312569376_Ilex_guayusa_A_systematic_review_of_its_Traditional_Uses_Chemical_Constituents_Biological_Activities_and_Biotrade_Opportunities
http://www.scielo.org.co/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0304-28472018000308617
https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/1091581815625594