Przeziębienie jest jak nieproszony gość, który pojawia się znienacka i zaburza rytm naszej codzienności. Choć nie jest zabójcze, potrafi osłabić, przynosząc ze sobą katar, kaszel, ból gardła i ogólne zmęczenie. W tych chwilach, gdy najchętniej zwinęlibyśmy się pod kocem z filiżanką herbaty, szukamy także innych sposobów, by jak najszybciej pozbyć się nieprzyjemnych dolegliwości. Niezależnie od postępu medycyny, wciąż nie mamy cudownej pigułki, która potrafiłaby raz na zawsze przegnać wirusy odpowiedzialne za przeziębienie. Jednak znajdujemy remedia, które mogą uczynić trwanie choroby krótszym i mniej uciążliwym. Oto ich lista:
1. Witamina C
Witamina C (kwas askorbinowy) jest jednym z najbardziej popularnych suplementów, które przyjmujemy w celu wzmocnienia układu odpornościowego. Pionierskie badania Linusa Paulinga w latach 70. zwróciły uwagę na jej potencjalną rolę w łagodzeniu jego uciążliwych objawów .
Badania kliniczne wykazały, że regularne przyjmowanie witaminy C (co najmniej 200 mg dziennie) może skrócić czas trwania przeziębienia o około 8% u dorosłych i 14% u dzieci. W szczególności osoby narażone na intensywny stres fizyczny (np. sportowcy) mogą odczuć większą korzyść, ze względu na duże obciążenie organizmu, osłabiające działanie układu odpornościowego. Jednak witamina C wydaje się być bardziej skuteczna, gdy jest przyjmowana regularnie, a nie tylko po wystąpieniu objawów choroby.
2. Cynk
Cynk jest minerałem, który odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Kilka badań wskazuje, że suplementacja cynkiem może skrócić czas trwania przeziębienia, zwłaszcza jeśli jest przyjmowany w ciągu pierwszych 24 godzin od pojawienia się objawów.
Przegląd badań z 2013 roku, opublikowany w „Cochrane Database of Systematic Reviews”, wykazał, że osoby, które przyjmowały cynk, miały znacząco krótszy czas trwania objawów przeziębienia niż te, które otrzymywały placebo. Dawkowanie w badaniach wynosiło od 75 mg do 100 mg dziennie.
3. Echinacea
Echinacea, znana także jako jeżówka, jest rośliną o właściwościach immunostymulujących, często stosowaną w profilaktyce i leczeniu przeziębień. Niektóre badania sugerują, że echinacea może zmniejszyć ryzyko zachorowania na przeziębienie o około 10–20% oraz złagodzić objawy, skracając ich czas trwania.
Przykładowo, metaanaliza opublikowana w czasopiśmie „The Lancet” wykazała, że suplementy zawierające echinaceę mogą nieco zmniejszyć prawdopodobieństwo zachorowania oraz czas trwania infekcji, jeśli są przyjmowane od momentu wystąpienia pierwszych objawów .
4. Czosnek
Czosnek ma długą historię stosowania jako naturalny środek przeciwbakteryjny i przeciwwirusowy. Związki siarki zawarte w czosnku, takie jak allicyna, mają potencjalne właściwości immunomodulujące.
Badanie przeprowadzone przez Joslinga (2001) wykazało, że osoby regularnie przyjmujące suplementy czosnku rzadziej chorowały na przeziębienie, a u tych, które już zachorowały, objawy były mniej nasilone i trwały krócej w porównaniu do grupy placebo. Wpływ czosnku na układ odpornościowy sugeruje, że może on pomagać w szybszym zwalczaniu infekcji wirusowych .
5. Probiotyki
Probiotyki to „dobre” bakterie, które wspierają zdrowie jelit, a także wpływają na funkcjonowanie układu odpornościowego. Istnieją dowody na to, że regularna suplementacja probiotykami może zmniejszać częstość występowania przeziębień oraz łagodzić ich objawy.
Przegląd badań z 2015 roku sugeruje, że probiotyki mogą zmniejszyć ryzyko infekcji górnych dróg oddechowych, takich jak przeziębienie, oraz skrócić czas trwania choroby. Związane jest to z modulacją odpowiedzi immunologicznej i poprawą bariery jelitowej, co może chronić przed infekcjami .
6. Miód
Miód jest stosowany jako środek na kaszel i ból gardła. Ma właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne, a niektóre badania sugerują, że może być bardziej skuteczny w łagodzeniu kaszlu niż leki dostępne bez recepty.
Badanie opublikowane w „Journal of Pediatrics” wykazało, że miód podawany dzieciom przed snem znacząco zmniejszył nasilenie nocnego kaszlu i poprawił jakość snu, co może przyczyniać się do szybszego powrotu do zdrowia.
7. Czarny bez (Sambucus nigra)
Sok z czarnego bzu jest popularnym środkiem stosowanym w medycynie ludowej do zwalczania infekcji dróg oddechowych, w tym przeziębień i grypy. Owoce czarnego bzu są bogate w antyoksydanty, takie jak flawonoidy, które mają silne właściwości przeciwzapalne, przeciwwirusowe i immunomodulujące.
Badania kliniczne potwierdzają jego skuteczność w skracaniu czasu trwania przeziębienia oraz łagodzeniu jego objawów. Wyniki opublikowane w czasopiśmie Journal of International Medical Research (2004) wykazało, że osoby przyjmujące ekstrakt z czarnego bzu (4 razy dziennie przez 5 dni) doświadczyły skrócenia czasu trwania objawów o około 4 dni w porównaniu z grupą placebo. Dalsze badania wykazały, że czarny bez nie tylko może skrócić czas trwania przeziębienia, ale również zmniejsza nasilenie objawów, takich jak gorączka, kaszel i ból mięśni .
Mechanizm działania bzu opiera się na zdolności do hamowania replikacji wirusów oraz wspomaganiu odpowiedzi immunologicznej organizmu. Badania sugerują, że ekstrakty z tej rośliny być szczególnie skuteczne w przypadku infekcji wirusowych, takich jak grypa.
Źródła:
- Hemilä, H. et al. „Vitamin C for preventing and treating the common cold.” Cochrane Database of Systematic Reviews (2013).
- Gorton, H. C. et al. „Efficacy of high-dose vitamin C in reducing cold and flu symptoms.” Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics (1999).
- Singh, M. et al. „Zinc for the common cold.” Cochrane Database of Systematic Reviews (2013).
- Eby, G. A. „Zinc lozenges as cure for the common cold.” Journal of Antimicrobial Chemotherapy (1984).
- Shah, S. A. et al. „Echinacea for the prevention and treatment of the common cold.” Lancet Infectious Diseases (2007).
- Linde, K. et al. „Echinacea for preventing and treating the common cold.” Cochrane Database of Systematic Reviews (2006).
- Josling, P. „Preventing the common cold with a garlic supplement: A double-blind, placebo-controlled survey.” Advances in Therapy (2001).
- Hao, Q. et al. „Probiotics for preventing acute upper respiratory tract infections.” Cochrane Database of Systematic Reviews (2015).
- Paul, I. M. et al. „Effect of honey on nocturnal cough and sleep quality.” Journal of Pediatrics (2007).
- Zakay-Rones, Z., et al. „Randomized study of the efficacy and safety of oral elderberry extract in the treatment of influenza A and B virus infections.” Journal of International Medical Research 32.2 (2004): 132-140.