Wakacje chylą się ku końcowi, w przypadku większości z nas to także okres, w którym zdecydowanie więcej czasu spędzamy na słońcu i świeżym powietrzu. Lato to także czas dobrego samopoczucia i większej aktywności. Sprzyjają temu długie, ciepłe dni i krótkie noce.
W naszym tekście przyjrzymy się związkowi pomiędzy ekspozycją na światło słoneczne a zdrowiem i samopoczuciem.
Hormony i samopoczucie
Zarówno światło słoneczne jak i jego brak po zmierzchu regulują wiele ważnych dla naszego organizmu cyklów hormonalnych. Ekspozycja na promienie słońca zwiększa wydzielanie przez mózg serotoniny, bardzo ważnego hormonu, ślinie wpływającego na nasz nastrój i poziom koncentracji. Po zachodzie słońca mózg zaczyna produkować melatoninę. Jej zadaniem jest wprowadzenie nas w stan relaksu i umożliwienie głębokiego, regenerującego snu.
Jeśli unikamy ekspozycji na naturalne światło słoneczne, poziom serotoniny może szybko się obniżyć. Jedną z potencjalnych konsekwencji może być rozwój depresji sezonowej (SAD), związanej ze zmianami pór roku.
Jednym z głównych sposobów leczenia depresji sezonowej jest fototerapia. Specjalne lampy emitują spektrum światła zbliżone do promieni słonecznych, na które reagują specjalne receptory zlokalizowane w siatkówce ludzkiego oka. To z kolei powoduje uwalnianie serotoniny przez przysadkę mózgową.
Badania dowiodły, że ekspozycja na światło pomaga także przy innych rodzajach depresji, zaburzeniach lękowych czy przedmiesiączkowym zaburzeniu dysforycznym (PMDD).
Mocne kości i witamina D
Przebywanie na słońcu wywołuje nasiloną syntezę witaminy D. Jedno z badań wykazało, że 30 minut ekspozycji na słońce w stroju kąpielowym skutkuje wydzieleniem się 50.000 jednostek tej ważnej dla naszego zdrowia witaminy. W przypadku osób już opalonych wartość ta wynosi 20-30 tys. jednostek. Niski poziom witaminy D przyczynia się do rozwoju chorób takich jak krzywica u dzieci a także osteoporoza u osób dorosłych.
Odporność
Witamina D ma również kluczowe znaczenie dla funkcjonowania naszego układu odpornościowego i obniża ryzyko występowania chorób, infekcji i niektórych nowotworów.
Zapobieganie nowotworom
Chociaż nadmiar światła słonecznego może przyczyniać się do powstania nowotworów skóry, w przypadku tej choroby umiarkowana ilość światła słonecznego wykazuje działanie profilaktyczne.
Badania naukowe wykazały, że ludzie żyjący w krajach o niewielkiej liczbie słonecznych dni są bardziej narażeni na niektóre konkretne nowotwory – w porównaniu do osób żyjących w słonecznych krajach.
Chodzi o nowotwory takie jak:
- rak jelita grubego
- rak jajnika
- rak trzustki
- rak prostaty
- chłoniak Hodgkina
Prawidłowa waga
Spacer przez ok. 30 minut między godziną 8 a 12 w badaniach został powiązany z utratą wagi. Może to być konsekwencją lepszego snu u osób regularnie przebywających w nasłonecznionym otoczeniu.
Choroby skóry
Ekspozycja na światło słoneczne wspomaga leczenie chorób skóry, do których należą min. :
- łuszczyca
- egzema
- trądzik młodzieńczy
Inne choroby
Badania naukowe wykazały, że fototerapia wspomaga leczenie chorób takich jak
- reumatoidalne zapalenie stawów
- toczeń rumieniowaty układowy
- choroby zapalne jelit
- stany zapalne tarczycy
Zachowaj umiar
Jak widać z powyższego, istnieje wiele dobrych powodów, by regularnie eksponować nasze ciało na światło słoneczne. Warto jednak pamiętać, że nadmierne opalanie może uszkadzać DNA komórek skóry. To jak długo możemy bezpiecznie przebywać na słońcu zależy od wielu czynników, min naszej karnacji, ogólnego stanu zdrowia i wieku.
W praktyce wystarczy 5-15 minut ekspozycji z odkrytymi ramionami i twarzą, by wyprodukować wystarczającą ilość witaminy D.
Jak pokazują badania przeprowadzone przez dr Andrew Hubermana ze Stanford University, kluczowa jest krótka, 5-10 minutowa ekspozycja na słońce do pół godziny po przebudzeniu. Uruchamia ona nasz wewnętrzny cykl hormonalny, związany z kortyzolem i serotoniną.
Bibliografia:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2290997/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0306987716303966
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30956026/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8712772/