Faktem jest, że na przestrzeni ostatnich lat ogólny poziom higieny jamy ustnej rośnie. Wynika to z wielu czynników, takich jak np. rosnąca świadomość dużego wpływu zdrowych zębów na kondycję całego organizmu. Wymienić trzeba również powszechne stosowanie wielu nowoczesnych urządzeń, takich jak elektryczne i soniczne szczoteczki do zębów, wykazujących zwiększoną skuteczność w usuwaniu płytki nazębnej. Właściwa profilaktyka jest więc kluczem do zdrowia jamy ustnej, o czym nie od dziś przypominają specjaliści.
Co jednak zrobić, gdy mimo przestrzegania zasad higieny pojawiają się nowe ubytki? Tutaj z pomocą przyjść może cukier o niezwykłych właściwościach – ksylitol.
Czym jest ksylitol?
Ksylitol to naturalny cukier, dość powszechnie występujący w wielu gatunkach warzyw i owoców. Nie wszyscy wiemy, że nasz organizm każdego dnia wytwarza od 5 do 10 gramów ksylitolu przy procesach metabolizowania węglowodanów złożonych. Od strony właściwości dietetycznych ten zdrowy cukier prezentuje się niezwykle ciekawie. Choć smak ksylitolu do złudzenia przypomina sacharozę, to jednak jest od niej o 40% mniej kaloryczny. Z kolei niski indeks glikemiczny, wynoszący 7, czyni ksylitol bezpiecznym dla diabetyków zamiennikiem sacharozy.
Badania naukowe
Już w latach 60 ubiegłego stulecia po raz pierwszy zwrócono uwagę na ciekawe, sprzyjające cukrzykom właściwości ksylitolu. Z kolei pierwsze wyniki badań nad wpływem tego niskokalorycznego cukru na zęby przyniosły zaskakujące rezultaty. Wykazano blisko 50 % redukcję kamienia nazębnego, co dla wielu badaczy samo w sobie było prawdziwym odkryciem, zważywszy na fakt, że do tej pory cała wizja właściwej profilaktyki opierała się na zastosowaniu fluoru i jego pochodnych.
Jak działa ksylitol?
Ksylitol wykazuje wielokierunkowe działanie w obrębie jamy ustnej.
Przede wszystkim blokuje wytwarzanie przez bakterie szkodliwych, atakujących szkliwo kwasów. Sprzyja temu inna właściwość owego cukru, jaką jest zdolność do stabilizowania odczynu PH śliny. Bakterie próchnicze wykazują znacznie większą aktywność w środowisku o niskim odczynie PH. Jednak ksylitol radykalnie ogranicza zdolność chorobotwórczych drobnoustrojów do wytwarzania kwasów i szlamu polisacharydowego – produktu ubocznego metabolizmu bakterii. Dodatkowo dobroczynny dla zębów cukier wchodzi w interakcję z wapniem, utrzymując jego wysokie stężenie w ślinie, co ma znaczenie dla procesów remineralizacji szkliwa. Co ciekawe, ksylitol posiada również zdolność do zwiększania poziomu wapnia w osoczu krwi.
W jaki sposób stosować ksylitol?
Początkowe badania nad ksylitolem szły w kierunku całkowitego zastąpienia nim powszechnie używanej sacharozy. Szybko zorientowano się jednak, że z wielu względów, w tym także ekonomicznych, nie jest możliwe całkowite wyeliminowanie powszechnie dostępnego i taniego białego cukru. Jednak próby kliniczne wykazały, że ksylitol wykazuje niemal równie pozytywny wpływ na zęby, gdy stosowany jest np w formie gumy do żucia czy słodkiej przekąski. Dziś na rynku znajdziemy całą gamę produktów do higieny jamy ustnej, zawierających w swoim składzie ksylitol. Należą do nich pasty do zębów, płyny do płukania ust, specjalne żele dentystyczne, aerozole a nawet cukierki.
Zwróćmy jednak uwagę na procentowa zawartość ksylitolu w składzie danego produktu. Wiele popularnych gum do żucia zawiera w składzie skromne ilości tego cukru, za to obfituje w sorbitol, aspartam, acesulfam lub manitol. Tymczasem aby uzyskać efekt terapeutyczny, guma czy cukierek powinna być w 100 % słodzona ksylitolem.
Bibliografia:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5320817/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4232036/